Bordeauxwijnen hebben dan wel vooral de reputatie bewaarwijnen te zijn, maar tegenwoordig bestaan er ook moderne rode wijnen die al vanaf hun prilste jeugd gedronken kunnen worden dankzij hun lichtere, fruitige en verfrissende profiel, en die bovendien tegen schappelijke prijzen te ontdekken zijn.

U denkt dat u alle rode wijnen van Bordeaux inmiddels wel gezien heeft? Geloof dat maar niet! De innovatiedrang van de wijnbouwers en de vraag van de consumenten hebben geleid tot de productie van onverwachte rode wijnen, soepeler en smakelijker dan het imago van straffe, tanninerijke wijnen dat vrijwel alle Bordeauxs, ten onrechte, toegedicht krijgen. Deze nieuwe trend, mogelijk gemaakt door verbeterde technische kennis in de wijngaard en de wijnkelder, speelt ook in op de behoefte aan duurzame praktijken. Wij presenteren ze u.

Herontdekking van minderheidsdruivenrassen 

 De beroemde druivenrassen van Bordeaux (merlot, cabernet sauvignon en cabernet franc) blijven de basis van klassieke, tijdloze wijnen, maar voor deze nieuwe rode wijnen zijn het de minderheidsdruivenrassen (die slechts 3% uitmaken van de 89% blauwe druiven waarmee de Bordeauxstreek is beplant) die zorgen voor verandering. Of ze nu malbec, petit verdot of carmenère heten, lange tijd heeft iedereen ze links laten liggen, omdat ze agronomisch gezien zeer veeleisend zijn. Maar nu zijn ze weer actueel geworden omdat de wijnbouwers zich bewust zijn geworden van hun potentieel, dat ze door de steeds verbeterende technieken kunnen benutten.
Als bewijs voor de interesse die ze oproepen, is het oppervlak dat met deze drie druivenrassen beplant is, in twintig jaar gestegen van 1564 naar 3192 ha. Ze worden bij optimale rijpheid geoogst om de aromatische frisheid in stand te houden. Hun aandeel in de assemblages groeit voortdurend en soms worden ze ook gebruikt voor monocepages in beperkte oplagen, waar ze al hun kenmerken onthullen.

Eén hiervan, de petit verdot, die vroeger slechts één- of tweemaal in de tien jaar tot rijpheid kwam, maar door de opwarming van de Aarde nu zeer productief is, maakt traditioneel tussen 4 en soms 10% uit van de assemblages, vooral de geklasseerde cru’s uit de Médoc. Sommige wijndomeinen, zoals Château Belle-Vue (rode Bordeaux), met “HVE3” milieukeurmerk, wijden zelfs een monocepage aan hem. Deze wijn, gerijpt in amfora’s “om de frisheid en het fruit in stand te houden” en in eikenhouten fusten van 400L, “geeft zich in een energieke en imposante stijl bloot met een mooie tanninestructuur, gehuld in smakelijke tonen van rood fruit zoals kers, en kruidige accenten.”

De malbec (ook COT genoemd in de regio Val-de-Loire en Cahors) is een vroegrijpe druif die kleurrijke wijnen op zwart fruit en viooltje oplevert, gecorseerd en kruidig, tanninerijk maar toch zacht, die beter jong te drinken zijn dan de wijnen van de cabernet-druiven. Een voorbeeld hiervan is l’Ephémère van Château Grenet, een veganistische en biologische rode Bordeaux, die gegist is in roestvrijstalen kuipen en gerijpt in betonnen kuipen. Hij biedt een “complexe, intense neus van rood fruit, gekonfijte aardbei en karamel, met een krachtige, ronde eerste smaakindruk. Deze rijke, geconcentreerde wijn met evenwichtige structuur onthult sterke tannine en een zeer lange afdronk.”

En tot slot levert de carménère, een vroegrijpe* en niet erg vruchtbare druif, wijnen met veel tannine op, rijk, maar dankzij hun bitterheid ook fijn en fris. Een voorbeeld hiervan is de Carmine van Château Le Geai (Bordeaux supérieur), waar biologische en biologisch-dynamische landbouw toepast wordt. De wijnbereiding vindt plaats in kuipen, de wijn rijpt twintig maanden in lemen amfora’s en er worden geen sulfieten toegevoegd.

Deze wijn heeft een frisse, levendige en fruitige stijl, met een neus die gekenmerkt wordt door zwarte bes, braam, paprika en een vleugje specerijen, en een rechtlijnige smaak met een zijdezachte materie van expressief fruit. De finale zet de dynamiek vloeiend voort en blijft lang in de mond, met tonen van peper.

Vernieuwde wijnbereidings- en rijpingswijzen

Deze wijnen in nieuwe stijl, die jong gedronken kunnen worden maar ook een fraai bewaarpotentieel hebben, zijn bovendien het resultaat van nieuwe technieken, zowel in de vinificatieruimte als in de opslagruimte. Om de vele facetten van het terroir naar voren te halen, worden de druiven vaak verwerkt per van één perceel afkomstige partij, vanaf de oogst tot aan het einde van de wijnbereiding. Om de “zuiverheid van het fruit” te behouden, waar vooral Stéphane Derenoncourt zo aan gehecht is (zie onze webinar voor wijnprofessionals over nieuwe rode wijnen – in het Engels), wordt het menselijk handelen tijdens de wijnbereiding beperkt via: korte maceratie om minder tannine te onttrekken, gebruik van inheemse gisten, zachtere extracties waarbij het most minder vaak omhoog gepompt wordt en gebruik wordt gemaakt van de zwaartekracht om de wijn op zachte wijze te laten circuleren.

Ook in het rijpingsstadium moet de houtsmaak plaatsmaken voor klaterend fruit. Dit komt tot stand door een matiger gebruik van fusten, een kleiner aandeel nieuwe fusten, een kortere rijpingstijd en minder verwarming van de most. Naast het traditionele fust uit Bordeaux kunnen ook andere soorten houten vaten worden gebruikt die vanwege hun grote volume minder aroma’s en tannine afgeven (fusten van 500L, “foudre” (vanaf 1000L) enz.).

Voor deze nieuwe wijnen gebruiken sommige wijnbouwers helemaal geen hout meer en geven de voorkeur aan neutralere materialen, zoals kuipen van roestvrij staal of cement, amfora’s of kruiken van aardewerk of zandsteen van 300 tot 1000L die de micro-oxygenatie bevorderen, of ovalen kuipen. Pervenche van Clos Puy Arnaud (Castillon Côtes de Bordeaux) bijvoorbeeld, een assemblage van merlot, cabernet franc en cabernet sauvignon, wordt bereid in onbeklede, cementen kuipen en rijpt daarna zes maanden voor driekwart in cementen kuip en voor een kwart in aardewerk kruiken.

Deze wijn combineert de ronde, zachte smaak van merlot met rode fruittonen en frisheid, ondersteund door fijne, vloeiende tannines die een duidelijke, frisse smaak nalaten.

L’AUTRE Mangot (Saint-Émilion), de wijn van de broers Todeschini, is het resultaat van meerdere jaren onderzoek naar wijnbereiding zonder zwavel. Deze “fruitbom” is tot stand gekomen dankzij een wijnbereiding met inheemse gisten, zonder toevoeging van zwavel of andere middelen en gesublimeerd door een rijping van acht maanden in amfora’s en aardewerk kruiken, “voor totaal verschillende proefervaringen en combinatiemogelijkheden.”

Nota Bene: het aantal veganistische en zwavelvrije wijnen groeit ook heel sterk in Bordeaux.

Bordeaux, vanuit een andere hoek bekeken

Vaak kiezen wijnbouwers die dit soort rode wijnen maken een moderne visuele identiteit, om zich van de anderen te onderscheiden in een tijd waarin “anders-zijn” in de mode is. Deze wijnen hebben soms creatieve, kleurrijke etiketten, die weinig meer te maken hebben met de traditionele conventies van de wijnchateaus in Bordeaux, en soms ook flessen die qua vorm sterk afwijken van de huidige bordeauxfles.

De originaliteit van deze nieuwe rode wijnen opent ook de weg naar nieuwe combinaties van gerechten en wijnen, vooral bij moderne kookstijlen die breken met conventies. Als ultieme pluspunt zijn ze zeer schappelijk geprijsd, waarmee ze toegankelijk worden voor een groot aantal consumenten.

* Vroegrijpheid gelegen tussen de Merlot en de Cabernet Sauvignon in de technische benchmarks